پرینتر یکی از ابزارهای ضروری در محیط‌های کاری و خانگی است و اختلال در عملکرد آن می‌تواند روند انجام امور را مختل کند. یکی از خطاهای رایج هنگام استفاده از پرینتر، پیام «درایور پرینتر در دسترس نیست» (Printer Driver is Unavailable) است. این خطا معمولاً در سیستم‌عامل‌های ویندوز و گاهی مک دیده می‌شود و به معنای آن است که سیستم نمی‌تواند با پرینتر ارتباط نرم‌افزاری برقرار کند. در این مقاله به بررسی علل اصلی بروز این مشکل، روش‌های رفع آن و نکات مهم برای پیشگیری از تکرار خطا می‌پردازیم.

علت بروز خطای در دسترس نبودن درایور پرینتر

درایور یا همان «راه‌انداز پرینتر» نرم‌افزاری است که ارتباط میان سیستم‌عامل و سخت‌افزار پرینتر را برقرار می‌کند. در صورت بروز هرگونه مشکل در نصب، اجرا یا شناسایی این نرم‌افزار، پرینتر دیگر قادر به دریافت و چاپ دستورات نخواهد بود. دلایل اصلی بروز خطای «درایور در دسترس نیست» عبارت‌اند از:

  • نصب ناقص یا نادرست درایور: ممکن است هنگام نصب، فایل‌ها به‌درستی کپی نشده یا به دلیل قطع ناگهانی سیستم، فرآیند نصب کامل نشده باشد.
  • عدم سازگاری درایور با نسخه ویندوز: اگر درایور پرینتر برای نسخه‌ای قدیمی‌تر از ویندوز طراحی شده باشد، ممکن است سیستم نتواند آن را اجرا کند.
  • به‌روزرسانی‌های ناقص ویندوز: برخی به‌روزرسانی‌های خودکار ویندوز ممکن است موجب از کار افتادن درایورهای قبلی شوند.
  • خرابی فایل‌های سیستمی یا درایور: گاهی اوقات ویروس، بدافزار یا خطای فایل سیستمی می‌تواند باعث تخریب فایل‌های مربوط به پرینتر شود.
  • اتصال نادرست کابل یا ارتباط بی‌سیم: در مواردی که پرینتر به‌درستی به کامپیوتر متصل نباشد، سیستم نمی‌تواند درایور را شناسایی کند.

روش‌های رفع خطای درایور در دسترس نیست

۱. حذف کامل درایور فعلی و نصب مجدد

اولین و مؤثرترین اقدام برای رفع این خطا، حذف درایور قبلی و نصب مجدد نسخه صحیح آن است. برای این کار:

  1. به Control Panel بروید و وارد بخش Devices and Printers شوید.
  2. روی نام پرینتر خود کلیک راست کرده و گزینه Remove Device را انتخاب کنید.
  3. سپس از مسیر Device Manager، درایورهای مربوط به پرینتر را نیز حذف کنید.
  4. در نهایت به وب‌سایت اداری‌یدک مراجعه کرده و جدیدترین نسخه درایور مخصوص مدل و سیستم‌عامل خود را دانلود و نصب کنید.

۲. استفاده از Windows Update برای دریافت درایور

در بسیاری از موارد، خود ویندوز می‌تواند به‌صورت خودکار درایور مناسب را نصب کند. برای این کار:

  1. به مسیر Settings → Update & Security → Windows Update بروید.
  2. گزینه Check for updates را انتخاب کنید تا ویندوز درایورهای موردنیاز را شناسایی و نصب کند.

۳. به‌روزرسانی دستی درایور از Device Manager

در صورتی که ویندوز به‌صورت خودکار درایور جدید را نصب نکرد، می‌توانید از مسیر زیر اقدام کنید:

  1. برنامه Device Manager را باز کنید.
  2. در بخش Printers، روی نام دستگاه خود کلیک راست کرده و گزینه Update driver را انتخاب کنید.
  3. گزینه Search automatically for drivers را بزنید تا ویندوز به‌صورت آنلاین به‌روزرسانی‌ها را بیابد.

۴. بررسی اتصال فیزیکی و بی‌سیم پرینتر

گاهی خطا نه به دلیل درایور بلکه به خاطر قطعی ارتباط است. اطمینان حاصل کنید که:

  • کابل USB سالم باشد و درگاه به‌درستی عمل کند.
  • در صورت اتصال بی‌سیم (Wi-Fi)، پرینتر و کامپیوتر در یک شبکه قرار داشته باشند.
  • چراغ اتصال بی‌سیم یا شبکه روی پرینتر روشن و پایدار باشد.

۵. استفاده از ابزارهای خودکار تشخیص خطا

بسیاری از برندها ابزارهای رسمی برای عیب‌یابی دارند؛ برای مثال:

  • HP Print and Scan Doctor برای پرینترهای HP
  • Epson Printer Utility برای پرینترهای Epson
  • Canon Service Tool برای پرینترهای Canon

این نرم‌افزارها به‌طور خودکار مشکلات درایور، پورت، یا اتصال شبکه را شناسایی کرده و رفع می‌کنند.

نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز مجدد خطا

برای جلوگیری از بروز مجدد خطای «درایور پرینتر در دسترس نیست»، رعایت نکات زیر ضروری است:

  • همواره از درایور اصلی و رسمی برند مربوطه استفاده کنید.
  • از نصب درایورهای غیرمعتبر یا ناشناخته خودداری کنید.
  • در صورت انجام به‌روزرسانی ویندوز، حتماً پس از آن درایور پرینتر را بررسی کنید.
  • به‌صورت دوره‌ای از ابزارهای پاکسازی سیستم برای حذف فایل‌های موقتی و ناسازگار استفاده نمایید.
  • اگر از پرینتر در شبکه استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که تنظیمات IP و اشتراک شبکه به‌درستی انجام شده است.

نتیجه‌گیری

خطای «درایور پرینتر در دسترس نیست» یکی از مشکلات رایج کاربران پرینتر است که معمولاً با نصب مجدد درایور، به‌روزرسانی ویندوز یا بررسی ارتباط سخت‌افزاری رفع می‌شود. نکته مهم این است که همیشه از منابع معتبر برای دانلود درایور استفاده کنید و پیش از هر اقدام، نوع اتصال و مدل دقیق پرینتر را بدانید. در صورت تداوم خطا، استفاده از ابزارهای عیب‌یابی اختصاصی شرکت سازنده می‌تواند راه‌حل نهایی باشد.