خلاصه: این مقاله یک راهنمای کامل و عملیاتی است برای همه کسانی که می‌خواهند به‌صورت ایمن و بدون دردسر کارتریج جوهرافشان پرینترهای HP را تعویض کنند. از شناسایی نوع کارتریج تا نصب، هم‌ترازی، تست چاپ و راه‌حل خطاهای رایج — همه با زبانی ساده و مراحل قابل دنبال کردن.

۱. قبل از شروع — چه چیزهایی لازم است و چه نکاتی را رعایت کنیم

  • کارتریج جایگزین مناسب: مدل دقیق کارتریج پرینتر خود را چک کنید (مثلاً HP 177, HP 63, HP 950/951 و غیره).
  • محل کار تمیز و بدون گرد و غبار؛ دست‌های خشک و تمیز.
  • دستورالعمل‌های دفترچه یا برچسب پشت درِ کارتریج را داشته باشید. اگر دفترچه ندارید، مدل پرینتر را یادداشت کنید و هنگام خرید مطابقت دهید.
  • درصورت امکان، یک دستمال بدون پرز و دستکش نایلونی برای جلوگیری از کثیف شدن دست بگیرید.
نکته مهم: هیچ‌گاه گازهای فشرده یا نوشابه را داخل کارتریج تزریق نکنید. از کارتریج‌های تقلبی یا شارژ شده از منابع نامعتبر با احتیاط استفاده کنید — کیفیت چاپ و عمر هد چاپگر را کاهش می‌دهند.

۲. انواع کارتریج جوهرافشان HP — چگونه مدل را تشخیص دهیم

کارتریج‌ها معمولا بر اساس شماره مدل (مثلاً HP 63، HP 902، HP 65 و غیره) شناخته می‌شوند. شماره روی بسته، روی کارتریج، یا در پنل جلوی پرینتر دیده می‌شود. مدل پرینتر (روی قاب یا پشت دستگاه) نیز کمک می‌کند کارت‌ریج سازگار را پیدا کنید.

  • کارتریج یک‌تکه رنگی: یک کارتریج گاهی چند رنگ را دارد — هزینه کمتر اما انعطاف‌پذیری پایین‌تر.
  • کارتریج جداگانه (C/M/Y/K): هر رنگ جدا است؛ اقتصادی‌تر برای تعویض فقط رنگ تمام‌شده.

۳. مرحله‌به‌مرحله: چگونه کارتریج را تعویض کنیم

  1. خاموش/روشن و آماده‌سازی:
    اگر دفترچه توصیه می‌کند، پرینتر را روشن کنید تا مکانیزم کارتریج در وضعیت دسترسی قرار گیرد. برخی مدل‌ها باید روشن باشند تا سینی کارتریج جلو بیاید؛ بعضی دیگر قبل از باز کردن در باید خاموش شوند — دفترچه را بررسی کنید.
  2. دسترسی به محفظه کارتریج:
    درپوش جلو یا بالای پرینتر را باز کنید تا سبد حامل کارتریج (cartridge carriage) قابل دسترسی شود. صبر کنید تا سبد ثابت شود و موقعیت آن برای تعویض امن باشد.
  3. خارج کردن کارتریج قدیمی:
    قفل کارتریج را باز کنید (در بسیاری مدل‌ها یک زبانه دارد) و کارتریج را با دقت بگیرید و مستقیم بیرون بکشید. از لمس ناحیه طلایی یا نازل‌های جوهر خودداری کنید — این بخش‌ها حساس‌اند.
  4. آماده کردن کارتریج جدید:
    کارتریج جدید را از بسته‌بندی خارج کنید. نوار یا محافظ پلاستیکی را طبق دستورالعمل روی بسته بردارید. دوباره: ناحیه نازل یا تماس الکتریکی را لمس نکنید.
  5. نصب کارتریج جدید:
    کارتریج را در شکاف درست قرار دهید (معمولاً رنگ‌ها با برچسب مشخص شده‌اند). فشار ملایم وارد کنید تا صدای کلیک یا قرارگیری را حس کنید. قفل را ببندید.
  6. بستن درب و اجرای هم‌ترازی:
    درب را ببندید و دستورالعمل پرینتر را برای اجرای فرآیند Alignment دنبال کنید (معمولاً از طریق نرم‌افزار یا منوی پنل پرینتر). این مرحله باعث می‌شود کیفیت چاپ بهینه شود.
  7. پیش‌نمونه و تست چاپ:
    یک صفحه تست چاپ بگیرید تا بررسی کنید رنگ‌ها درست هستند و هیچ خط یا لکه‌ای وجود ندارد.
هشدار ایمنی: اگر جوهر روی پوست ریخت، محل را با آب و صابون بشویید. جوهر را در کودکان یا حیوانات دور نگه دارید.

۴. پس از نصب — هم‌ترازی، چاپ تست و تنظیمات نرم‌افزاری

بیشتر پرینترهای HP بعد از تعویض کارت‌ریج از شما می‌خواهند عملیات هم‌ترازی (printhead alignment) را اجرا کنید. این کار معمولا از طریق منوی پرینتر یا نرم‌افزار در کامپیوتر انجام می‌شود. هم‌ترازی باعث می‌شود خطوط و رنگ‌ها دقیق باشند.

  1. در منوی پرینتر به بخش Maintenance یا Tools بروید و گزینه Align Printhead را انتخاب کنید.
  2. نتیجه چاپ را بررسی کنید و اگر پرینتر گزینه‌ تشخیص خودکار دارد، از آن استفاده کنید.
  3. درایور پرینتر در ویندوز یا مک هم اغلب گزینه‌های به‌روزرسانی وضعیت کارتریج و پاکسازی نازل را دارد — این‌ها مفیدند اگر کیفیت چاپ پایین است.

۵. مشکلات رایج و راه‌حل‌ها

چرا بعد از تعویض، پرینتر خطای عدم شناسایی کارتریج می‌دهد؟
ممکن است محافظ پلاستیکی روی کانکتورها برداشته نشده باشد یا کارتریج تقلبی/ناهماهنگ باشد. کارتریج را خارج کنید، ناحیه تماس را بررسی کرده و دوباره نصب کنید. در صورت تداوم، مدل کارتریج را چک کنید.
کیفیت چاپ بد است: خطوط، لکه و رنگ‌های اشتباه
اجرای Clean Printhead (پاکسازی هد) و سپس Align را انجام دهید. اگر کارتریج شارژ شده یا تقلبی است، ممکن است کیفیت پایین بماند.
پرینتر جوهر را سریع تمام می‌کند — طبیعی است؟
اگر چاپ زیادی انجام می‌دهید یا مد چاپ روی بالاترین کیفیت تنظیم است، مصرف جوهر بیشتر خواهد بود. استفاده از حالت Draft برای اسناد روزمره مصرف را کاهش می‌دهد.
نمی‌دانم کارتریج رنگی را تعویض کنم یا همه را؟
اگر فقط یک رنگ تمام شده، فقط همان رنگ را تعویض کنید. در برخی مدل‌ها که چند رنگ در یک کارتریج است، باید کل کارتریج رنگی تعویض شود.

۶. نکات اقتصادی، نگهداری و بازیافت

  • برای صرفه‌جویی، کارتریج‌های جداگانه رنگ را انتخاب کنید تا فقط رنگ تمام‌شده را تعویض کنید.
  • کارتریج‌های بازشده را در بسته‌بندی اصلی یا در جای خشک و خنک نگهداری کنید؛ از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.

۷. چگونه کارتریج تقلبی یا ناسازگار را تشخیص دهیم

  • قیمت خیلی پایین نسبت به بازار می‌تواند هشدار باشد.
  • بسته‌بندی بدون هولوگرام یا شماره سریال معتبر.
  • مشکل در شناسایی توسط پرینتر یا پیام‌های مکرر خطا.

۸. سوالات متداول (FAQ)

آیا می‌توانم کارتریج را شارژ کنم؟

بله، اما شارژ مجدد توسط افراد نا‌مطلع ممکن است به هد چاپگر آسیب برساند و کیفیت چاپ را کاهش دهد. اگر قصد شارژ دارید، از مراکز معتبر استفاده کنید.

چطور بفهمم کارتریج هنوز دارای جوهر است؟

بسیاری از پرینترها نشانگر سطح جوهر دارند؛ اما همیشه دقیق نیست. چاپ تست و مشاهده خطوط می‌تواند نشانه بهتری باشد.

آیا تعویض کارتریج باعث از بین رفتن اطلاعات پرینتر می‌شود؟

خیر؛ تعویض کارتریج فقط مربوط به مصرفی‌هاست و داده‌های پرینتر یا تنظیمات شبکه حفظ می‌شوند.

۹. چک‌لیست سریع (قبل و بعد از تعویض)

  • مدل کارتریج را تأیید کنید.
  • محل کار را تمیز کنید و دست‌هایتان را آماده کنید.
  • از برداشتن محافظ پلاستیکی نوآوری اطمینان حاصل کنید.
  • کارتریج را بدون لمس نازل نصب کنید.
  • هم‌ترازی و صفحه تست را اجرا کنید.
  • کارتریج قدیمی را بازیافت کنید.