تمیز کردن پرینتر یکی از مهم‌ترین اقدامات در نگهداری صحیح از دستگاه‌های چاپ است؛ اقدامی که اغلب نادیده گرفته می‌شود اما می‌تواند تفاوت چشمگیری در کیفیت چاپ، عمر مفید پرینتر و هزینه‌های تعمیر ایجاد کند. گرد و غبار، باقی‌مانده‌ی جوهر، تونر یا ذرات کاغذ به مرور زمان درون قطعات پرینتر انباشته می‌شوند و اگر به‌درستی تمیز نشوند، ممکن است باعث خطاهای چاپ، گیر کردن کاغذ یا حتی آسیب به بردها و حسگرهای داخلی شوند. در این مقاله، با نگاهی فنی و کاربردی، بایدها و نبایدهای تمیز کردن پرینترهای جوهرافشان و لیزری را بررسی می‌کنیم تا کاربران خانگی و اداری بتوانند بدون آسیب به دستگاه، آن را در بهترین وضعیت نگه دارند.
چرا تمیز کردن پرینتر اهمیت دارد؟
پرینترها، به‌ویژه در محیط‌های اداری یا کارگاه‌های چاپ، در معرض گردوغبار و ذرات کاغذ قرار دارند. این ذرات در طول زمان در مسیر تغذیه‌ی کاغذ، هد چاپ، غلطک‌ها یا فنرهای داخلی انباشته می‌شوند و به تدریج عملکرد پرینتر را مختل می‌کنند. اگر این آلودگی‌ها تمیز نشوند، ممکن است باعث کاهش کیفیت چاپ (مثلاً وجود خطوط یا لکه روی برگه)، گیرکردن مکرر کاغذ و در نهایت خرابی قطعات مکانیکی شوند. همچنین در پرینترهای لیزری، تجمع تونر اضافی در داخل دستگاه می‌تواند منجر به انتشار ذرات ریز در هوا و مشکلات سلامتی نیز شود.
تمیز کردن منظم پرینتر علاوه بر جلوگیری از آسیب‌های فنی، باعث بهبود دقت چاپ و افزایش عمر قطعات مصرفی مانند کارتریج، درام و فوم رول می‌شود. این کار همچنین موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های تعمیر و کاهش زمان ازکارافتادگی دستگاه در محیط‌های کاری می‌گردد.
بایدهای تمیز کردن پرینتر
۱. پیش از هر کاری پرینتر را خاموش و از برق جدا کنید
اولین و مهم‌ترین گام در هر نوع سرویس یا نظافت پرینتر، جدا کردن کابل برق است. هرگز در حالی که دستگاه روشن است اقدام به تمیز کردن بخش‌های داخلی نکنید، زیرا احتمال اتصال کوتاه یا آسیب به بردهای الکترونیکی وجود دارد. همچنین پیش از باز کردن درب‌ها یا کاورهای پرینتر، اجازه دهید دستگاه خنک شود.
۲. از پارچه‌ی نرم و بدون پرز استفاده کنید
برای پاک کردن قسمت‌های بیرونی و حتی برخی قسمت‌های داخلی، بهتر است از پارچه‌های میکروفایبر استفاده شود. این نوع پارچه‌ها بدون ایجاد خش، آلودگی را جذب می‌کنند و مانع از باقی ماندن الیاف روی سطح می‌شوند. هرگز از دستمال‌های زبر یا مرطوب با آب زیاد استفاده نکنید.
۳. استفاده از اسپری هوای فشرده برای نقاط دور از دسترس
در قسمت‌هایی مانند فن‌ها، اسلات‌های تهویه یا مسیر کاغذ، دسترسی مستقیم دشوار است. اسپری هوای فشرده (Compressed Air) بهترین ابزار برای بیرون راندن گردوغبار از این نواحی است. البته باید از فاصله‌ی مناسب استفاده شود تا فشار زیاد باعث آسیب به قطعات کوچک یا سیم‌کشی‌های ظریف نشود.
۴. تمیز کردن مسیر کاغذ و غلطک‌ها
غلطک‌های تغذیه‌ی کاغذ (Paper Feed Rollers) با گذشت زمان دچار لغزش و چسبندگی می‌شوند. برای تمیز کردن آن‌ها می‌توانید از پارچه‌ی آغشته به محلول آب و الکل ایزوپروپیل (در نسبت ۷۰٪ به ۳۰٪) استفاده کنید. پس از تمیز کردن، بگذارید غلطک‌ها کاملاً خشک شوند، سپس دستگاه را روشن کنید. این کار از گیر کردن کاغذ و تغذیه‌ی اشتباه جلوگیری می‌کند.
۵. استفاده از برنامه‌ی Cleaning داخلی پرینتر
اکثر پرینترهای مدرن، به‌ویژه مدل‌های جوهرافشان، دارای گزینه‌ای در تنظیمات با عنوان Head Cleaning یا Nozzle Check هستند. این ویژگی به‌صورت نرم‌افزاری هد چاپ را تمیز می‌کند و از انسداد نازل‌ها جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود هر چند هفته یک‌بار، حتی اگر از پرینتر استفاده نمی‌کنید، این عملیات را اجرا کنید.
۶. نظافت کارتریج‌ها و درام
در پرینترهای لیزری، هنگام تعویض کارتریج یا درام، بهتر است فضای اطراف را نیز از ذرات تونر پاک کنید. از پد الکلی یا پارچه‌ی خشک استفاده کنید و مراقب باشید که درام نوری (Photoconductor Drum) در معرض نور مستقیم قرار نگیرد. در پرینترهای جوهرافشان نیز دهانه‌ی کارتریج‌ها را با احتیاط با پد بدون پرز پاک کنید تا جریان جوهر یکنواخت باقی بماند.
نبایدهای تمیز کردن پرینتر
۱. هرگز از آب زیاد یا مواد شوینده استفاده نکنید
بسیاری از کاربران تصور می‌کنند می‌توان با دستمال خیس یا مواد شوینده‌ی خانگی پرینتر را تمیز کرد. این کار خطرناک است و می‌تواند موجب نفوذ رطوبت به بردها و اتصالات الکتریکی شود. تنها از محلول‌های مخصوص تجهیزات الکترونیکی یا الکل ایزوپروپیل با درصد پایین استفاده کنید.
۲. هرگز داخل پرینتر را بدون آگاهی باز نکنید
باز کردن کاورها و اجزای داخلی پرینتر بدون اطلاع از ساختار دستگاه می‌تواند باعث شکستگی قطعات حساس یا از بین رفتن تراز مکانیکی شود. در صورت نیاز به تمیز کردن عمیق‌تر، بهتر است از تکنسین مجرب استفاده کنید.
۳. از دمنده‌های پرقدرت یا جاروبرقی‌های صنعتی استفاده نکنید
قدرت مکش زیاد می‌تواند قطعات کوچک مانند فنرها یا فوم رول‌ها را جابه‌جا کند. برای تمیز کردن گردوغبار بهتر است از اسپری هوای فشرده استفاده شود نه جاروبرقی.
۴. از تماس مستقیم با درام نوری یا هد چاپ پرهیز کنید
درام نوری و هد چاپ از حساس‌ترین بخش‌های پرینتر هستند. لمس این قطعات می‌تواند باعث آسیب به سطح آن‌ها و کاهش کیفیت چاپ شود. همیشه هنگام کار با این قطعات از دستکش نایلونی استفاده کنید و از تماس مستقیم خودداری کنید.
نکات تکمیلی برای نگهداری طولانی‌مدت
برای افزایش عمر پرینتر، بهتر است دستگاه را در محیطی با دمای معتدل و رطوبت کنترل‌شده نگهداری کنید. قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد یا گردوغبار مداوم می‌تواند باعث از کار افتادن فن‌ها و خشک شدن زودهنگام جوهر شود. همچنین بهتر است هفته‌ای یک‌بار یک برگه تست چاپ کنید تا نازل‌ها یا غلطک‌ها در اثر بی‌استفاده ماندن دچار چسبندگی نشوند.
در نهایت، تمیز کردن منظم پرینتر نه‌تنها باعث افزایش طول عمر دستگاه می‌شود بلکه تجربه‌ی کاربری شما را نیز بهبود می‌بخشد. با رعایت همین نکات ساده می‌توانید از بروز بسیاری از خطاهای چاپی و هزینه‌های تعمیر جلوگیری کنید.
دیدگاه خود را بنویسید